Mendeley  

Zotero  

Barzegari Ardakani M, Kazazi A, Bamdad Soufi J, Tabatabaiean S H. Cognitive mapping of innovation components of health-oriented food products: Case study of sweet and chocolate industry. Payesh 2023; 22 (5) :627-637
URL: http://payeshjournal.ir/article-1-1644-fa.html

مقدمه: با توجه به رشد بالای صنعت شیرینی و شکلات و نقش آن در سلامت، در صورت عدم توجه به نوآوری، سلامت، ایمنی و بهداشت مواد غذایی جامعه مورد تهدید جدی قرار خواهد گرفت. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی شناختی مولفه های نوآوری در محصولات شیرینی و شکلات انجام گرفت.
مواد و روش کار: این مطالعه با ترکیب دو رویکرد سیستم‌های نرم و نگاشت شناختی فازی و در هفت مرحله در سال ۱۳۹۸ انجام گرفت. مراحل انجام پژوهش شامل کشف موقعیت مسئله ساز در چهار جناح فکری، درک موقعیت مسئله ساز و ارائه تصویر غنی شده از موقعیت، تحلیل کتوو و استخراج تعاریف ریشه‌ای از موقعیت مسئله ساز و عناصر کلیدی، شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر نوآوری و استخراج و  ارائه مدل مفهومی با استفاده از نگاشت شناختی و در نهایت مقایسه مدل مفهومی با دنیای واقعی و ارائه پیشنهادات و انجام اقدامات مرتبط بودند.
یافته ها: مدل به دست آمده در این پژوهش، ابعاد و مفاهیم درگیر در نوآوری صنایع غذایی را نشان داده و ابزار مناسب جهت ارزیابی سیاست‌های مختلف به منظور حل مسئله پژوهش می‌باشد. یافته های حاصل از مطالعه نشان داد که این بنگاه‌ها نتوانسته‌اند سهم قابل توجهی در نوآوری محصول و نیز فرآیند در کل زنجیره ارزش و ایجاد ارزش افزوده در حوزه سلامت داشته باشند و از کمبودهای شدیدی در رنج هستند که مهمترین آن‌ها: عدم مهارت در کشف فرصت‌ها و خلق روش‌های جدید برای بهره‌برداری در کانون فرآیند نوآوری، عدم توانایی سازمان غذا و دارو و استاندارد در انجام روشی بهتر برای ایجاد انگیزه در تولید محصولات فراسودمند و سلامت محور و کنترل و نظارت مواد اولیه سالم و فرمولاسیون آن برای ایجاد مزیت رقابتی، عدم وجود همبستگی زیاد میان عملکرد بنگاه در بازار و توسعه محصولات با تعامل بیشتر با مشتریان از نظر طراحی، سفارشی سازی و کیفیت و ایمنی و بهداشت مواد غذایی می باشد. لذا بکارگیری مواد اولیه سلامت محور و ارگانیک، توجه به رژیم غذایی مناسب، تولید محصولات فراسودمند، استفاده از بسته بندیهای سلامت محور، فناوریهای جدید در جهت تولید محصولات سلامت محور، متخصصین تغذیه و سلامت در توسعه محصول جدید و حمایت دولت از تولیدکنندگان محصولات سلامت محور از مؤلفه‌های اصلی موفقیت نوآوری در صنعت غذایی هستند.
نتیجه گیری: مدل ارائه شده نشان می دهد که ذینفعان در زنجیره ارزش حوزه شیرینی و شکلات ضمن کسب مهارت‌های لازم و توانمندسازی در حوزه سلامت می‌توانند با ایجاد و محوریت مراکز نوآوری سلامت فعالیت‌های خود را در یک زیست بوم نوآوری سلامت رشد و توسعه دهند. لذا در راستای اهداف این پژوهش، تأسیس مراکز نوآوری سلامت در حوزه شیرینی و شکلات جهت هم افزایی زنجیره ارزش با حمایت سازمان غذا و دارو ضروری به نظر می رسد.