دوره 18، شماره 4 - ( مرداد ـ شهریور 1398 )
جلد 18 شماره 4 صفحات 417-415 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
قلی پور رحمت اله، مافی مرادی شیوا، رهنورد فرج اله، ابویی اردکان محمد. تحلیل از فرآیند سیاستگذاری، رویکردی مغفول در مطالعات تحلیل سیاستهای سلامت در کشورهای درحال توسعه: جستاری در علل و رهنمودهایی برای پژوهشگران حوزه سلامت . پایش. 1398; 18 (4) :415-417
1- دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران
2- موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران
چکیده: (3584 مشاهده)
سردبیر محترم
تحلیل سیاست یک عبارت عمومی است که به طیفی از تکنیکها و ابزارهای مورداستفاده برای توصیف (آنچه که دولت انجام میدهد یا انجام نمیدهد)، علت یابی (علل یا تعیین کننده های سیاستهای مختلف؛) و عارضه یابی (پیامدها و اثرات ناشی از سیاست؛ ارزشیابی سیاست) آن چه که دولت انجام میدهد یا در پی انجام آن است، اطلاق میشود. ولی علیرغم اهمیت روزافزون آن هنوز به عنوان یک حوزه مطالعاتی منسجم و یکپارچه شناخته نمیشود [2، 1]. در میان مکاتب نظری موجود، رویکری که کمتر موردتوجه محققین و سیاست پژوهان کشورهای درحال توسعه از جمله ایران قرار گرفته، رویکردی است که به صورت گذشته نگر به بررسی چرایی و چگونگی شکلگیری تغییرات سیاست‌ها فارغ از نقد یا تحلیل محتوا، پیامدها یا نتایج آنها میپردازد. اینکه تغییرات چگونه و از چه مسیری به وقوع می پیوندد، ایده تغییرات از کجا می آید، چرا و چگونه سیاستگذاران اهداف سیاست موردنظر را تعیین میکنند، چگونه روی اولویت های سلامتی تصمیم گیری میشود، چه اقداماتی، چگونه و توسط چه کسانی صورت میگیرد و اینکه چگونه درک حاصل از رویدادهای به وقوع پیوسته از سوی بازیگران و شرایط کلان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر سیاستگذاری و پیامدهای آن تاثیر میگذارد، مستلزم شناخت کافی از سیاستگذاری در حوزه سلامت و مجموعه عوامل تاثیرگذار بر آن است. در واقع این رویکرد تحلیلی حلقه مفقودهای است که میتواند پژوهشگران این حوزه مطالعاتی را در درک پیچیدگیهای سیاستگذاری و ماهیت سیاسی آن یاری داده و بواسطه فراهم کردن امکان مداخله اثربخش بازیگران در طول فرآیند، زمینه تدوین سیاستهای اثربخشتر و اجرای موفق تر را ایجاد کند [3].
در پاسخ به این سوالات، به دنبال فراخوان جهانی مبنی بر استفاده از این رویکرد جدید از تحلیل در حوزه سلامت کشورهای درحال توسعه در اوایل دهه ۹۰ میلادی، شاهد استفاده متنوع اما سطحی و کم‌عمق از نظریه های موجود برای توصیف و تبیین تغییرات سیاستی در کشورهای درحال توسعه بوده ایم. اما از انجایی که سیاستگذاری سلامت در این کشورها با سیاستگذاری در کشورهای توسع هیافته به لحاظ ساختارهای نهادی، بازیگران و زمینه سیاستگذاری تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند، مدل ها و نظریه های موجود ممکن است به طور کامل تبیین کننده تغییرات سیاست در نظام سلامت این کشورها نباشد. این در حالی است که امروزه این کشورها به دلیل پیچیده‌‌تر شدن فضای سیاستگذاری سلامت بیش از گذشته نیازمند نظریه‌‌های عمیق‌تر هستند. نظریه‌‌هایی که بتواند ضمن کمک به روشن شدن روابط علت و معلول میان متغیرهای تاثیرگذار، تفسیر بهتری از عالم سیاستگذاری و پارادایم فکری حاکم بر آن ارائه نماید. از اینرو این کشورها کماکان برای توسعه این رویکرد تحلیلی و تبیین تغییرات پیچیده این حوزه که میتواند پیش‌زمینه طراحی سیاستهای آتی را فراهم نماید، به تولید یا توسعه تئوریها و مدلهایی قویتر متناسب با شرایط حاکم بر فضای سیاسی خاص خود نیاز دارند [5، 4] ...
تحلیل سیاست یک عبارت عمومی است که به طیفی از تکنیکها و ابزارهای مورداستفاده برای توصیف (آنچه که دولت انجام میدهد یا انجام نمیدهد)، علت یابی (علل یا تعیین کننده های سیاستهای مختلف؛) و عارضه یابی (پیامدها و اثرات ناشی از سیاست؛ ارزشیابی سیاست) آن چه که دولت انجام میدهد یا در پی انجام آن است، اطلاق میشود. ولی علیرغم اهمیت روزافزون آن هنوز به عنوان یک حوزه مطالعاتی منسجم و یکپارچه شناخته نمیشود [2، 1]. در میان مکاتب نظری موجود، رویکری که کمتر موردتوجه محققین و سیاست پژوهان کشورهای درحال توسعه از جمله ایران قرار گرفته، رویکردی است که به صورت گذشته نگر به بررسی چرایی و چگونگی شکلگیری تغییرات سیاست‌ها فارغ از نقد یا تحلیل محتوا، پیامدها یا نتایج آنها میپردازد. اینکه تغییرات چگونه و از چه مسیری به وقوع می پیوندد، ایده تغییرات از کجا می آید، چرا و چگونه سیاستگذاران اهداف سیاست موردنظر را تعیین میکنند، چگونه روی اولویت های سلامتی تصمیم گیری میشود، چه اقداماتی، چگونه و توسط چه کسانی صورت میگیرد و اینکه چگونه درک حاصل از رویدادهای به وقوع پیوسته از سوی بازیگران و شرایط کلان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر سیاستگذاری و پیامدهای آن تاثیر میگذارد، مستلزم شناخت کافی از سیاستگذاری در حوزه سلامت و مجموعه عوامل تاثیرگذار بر آن است. در واقع این رویکرد تحلیلی حلقه مفقودهای است که میتواند پژوهشگران این حوزه مطالعاتی را در درک پیچیدگیهای سیاستگذاری و ماهیت سیاسی آن یاری داده و بواسطه فراهم کردن امکان مداخله اثربخش بازیگران در طول فرآیند، زمینه تدوین سیاستهای اثربخشتر و اجرای موفق تر را ایجاد کند [3].
در پاسخ به این سوالات، به دنبال فراخوان جهانی مبنی بر استفاده از این رویکرد جدید از تحلیل در حوزه سلامت کشورهای درحال توسعه در اوایل دهه ۹۰ میلادی، شاهد استفاده متنوع اما سطحی و کم‌عمق از نظریه های موجود برای توصیف و تبیین تغییرات سیاستی در کشورهای درحال توسعه بوده ایم. اما از انجایی که سیاستگذاری سلامت در این کشورها با سیاستگذاری در کشورهای توسع هیافته به لحاظ ساختارهای نهادی، بازیگران و زمینه سیاستگذاری تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند، مدل ها و نظریه های موجود ممکن است به طور کامل تبیین کننده تغییرات سیاست در نظام سلامت این کشورها نباشد. این در حالی است که امروزه این کشورها به دلیل پیچیده‌‌تر شدن فضای سیاستگذاری سلامت بیش از گذشته نیازمند نظریه‌‌های عمیق‌تر هستند. نظریه‌‌هایی که بتواند ضمن کمک به روشن شدن روابط علت و معلول میان متغیرهای تاثیرگذار، تفسیر بهتری از عالم سیاستگذاری و پارادایم فکری حاکم بر آن ارائه نماید. از اینرو این کشورها کماکان برای توسعه این رویکرد تحلیلی و تبیین تغییرات پیچیده این حوزه که میتواند پیش‌زمینه طراحی سیاستهای آتی را فراهم نماید، به تولید یا توسعه تئوریها و مدلهایی قویتر متناسب با شرایط حاکم بر فضای سیاسی خاص خود نیاز دارند [5، 4] ...
واژه‌های کلیدی: --
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
دریافت: 1398/4/30 | پذیرش: 1398/4/30 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1398/4/31 | انتشار: 1398/6/16
دریافت: 1398/4/30 | پذیرش: 1398/4/30 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1398/4/31 | انتشار: 1398/6/16
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |