---

اختلالات عملکرد جنسی در زنان وابسته به سن، پیشرونده، شایع و مؤثر بر کیفیت زندگی هستند. این مطالعه به بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی و ارتباط آن با متغیرهای زمینه‌ای و باروری در زنان متأهل مناطق شهری استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته است.
با توجه به پوشش مطلوب خانوارهای تحت پوشش مراکز بهداشتی ـ درمانی استان، زنان تحت نظارت این مراکز به روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای تصادفی انتخاب و مصاحبه شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه‌ای محقق ساخت (با تأیید روایی و پایایی توسط صاحب‌نظران) شامل متغیرهای جمعیتی - باروری و اختلالات عملکرد جنسی (بر اساس طبقه‌بندی DSM-IV) جمع آوری شدند. بانک داده‌ها در نرم‌افزار آماری SPSS ویرایش 13 ایجاد و ارتباط اختلالات عملکرد جنسی با متغیرهای مورد مطالعه در مدل رگرسیون لجستیک بررسی شد.
در مجموع 1540 نفر از زنان متأهل مناطق شهری استان مورد مطالعه قرار گرفتند. میانگین سنی زنان 4/9 ±2/33 بوده و بیشتر آنها خانه‌دار بودند (5/84 درصد). ترتیب شیوع اختلالات عملکرد جنسی عبارت بود از: کمبود میل جنسی (1/35 درصد)، درد هنگام نزدیکی (9/34 درصد)، نرسیدن به اوج لذت جنسی (5/34 درصد) و عدم تحریک جنسی (6/31 درصد).
نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیرهای ذیل بر اختلالات عملکرد جنسی مؤثر بوده اند: تجربه کمبود میل جنسی: «سن» [(99/5- 58/1)07/3= OR
≤ چهل و شش سال]، «عمل جراحی لگنی» [(18/2– 13/1)57/1=OR : سزارین]، تجربه عدم تحریک جنسی: «سن» [(79/3- 27/1)0 2/2=OR : سی و شش الی چهل و پنج سال]، «روش پیشگیری از بارداری» [(85/2–15/1)81/1=OR :آمپول پروژسترونی/کاشتنی/انزال منقطع]، تجربه نرسیدن به اوج لذت جنسی: «سن ازدواج» [(42/6-33/1)93/2=OR : هفت الی پانزده سال]، «روش پیشگیری از بارداری» [(49/2–06/1)62/1=OR :آمپول پروژسترونی/کاشتنی/انزال منقطع]، تجربه درد هنگام نزدیکی: «سن» [(77/0– 29/0)48/0=OR :سی و یک الی سی و پنج سال]، «تحصیلات»
[(07/3–10/1)84/1=OR :دبیرستان]، «روش پیشگیری از بارداری» [(18/3-02/1)80/1=OR :کاندوم].
نتایج مطالعه بیانگر شیوع بالای اختلالات عملکرد جنسی در زنان مورد مطالعه است. در نظر داشتن متغیرهای زمینه‌ای و باروری مؤثر بر بروز این اختلالات، در شناسایی و درمان مبتلایان کمک کننده است.

---

رويكرد مهار رشد جمعيت از طريق برنامه‌هاي تنظيم خانواده لزوم استفاده از روش‌هاي پيشگيري از بارداري را آشكار مي‌نمايد؛ اما عوارض جسمي و رواني مختلفي از جمله اختلالات جنسي براي هر يك از اين روش‌ها مطرح است. اين پژوهش به منظور تعيين عملکرد جنسي زنان در استفاده از روش‌هاي مختلف پيشگيري از بارداري انجام شد. جامعه نمونه در اين مطالعه توصيفي ـ تحليلي، شامل 306 نفر از زنان 49-15 سال و متأهل تحت پوشش مراكز بهداشتي ـ درماني شهرستان شاهين شهر اصفهان بود. روش نمونه‌گيري طبقه‌اي با تعيين سهميه براي انتخاب مراكز بهداشتي ـ درماني و از روش نمونه‌گيري آسان نيز براي انتخاب زنان استفاده شد.
ابزار تحقيق، پرسشنامه روا و پايا شده عملکرد جنسي در زنان بود و داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي ( آزمون آناليز واريانس) تجزيه و تحليل شدند. مطابق نتايج بيشترين روش پيشگيري از بارداري، روش طبيعي (28/4 درصد) و کمترين روش وازکتومي همسر
(1/8 درصد) بود. کمترين اختلال در عملکرد جنسي با روش کاندوم و بيشترين اختلال با روش وازکتومي همسر بود. همچنين بين تمام حيطه‌هاي عملکرد جنسي (به جز درد) با انواع روش‌هاي پيشگيري از بارداري تفاوت معني‌دار وجود داشت (0/05=P). اختلالات عملکرد جنسي در روش‌هاي دائمي بيشتر از ساير روش‌ها بود. لذا براساس داده‌هاي اين مطالعه تمايلات جنسي در طيفي از هورمون‌ها، برانگيختگي احساسات و عوامل اجتماعي قرار گرفته‌اند.

---

رفتارهاي جنسي با هدف جلب توجه و رضايت شريک جنسي و برقراري رابطه جنسي و آميزش صورت مي‌گيرد. شايع‌ترين نوع رفتارهاي جنسي در انسان مقاربت از طريق واژن است. اما با اين وجود ساير رفتارهاي جنسي با شيوع كمتري رواج دارند. رفتارهاي جنسي انسان‌ها تحت تأثير فرهنگ، آداب و رسوم، عقايد و باورهاي مردم بوده، و در جوامع مختلف از تنوع بسياري برخوردار است. اين پژوهش به منظور تعيين الگوي رفتارهاي جنسي در زنان متأهل 45-19 ساله مراجعه‌کننده به مرکز بهداشتي و درماني طالقاني تهران انجام شد. اين مطالعه از نوع توصيفي ـ مقطعي بوده و نمونه مورد پژوهش آن 200 زن متأهل 45-19 ساله بودند. روش نمونه‌گيري به صورت نمونه‌گيري آسان و ابزار جمع آوري اطلاعات شامل پرسشنامه‌اي بود كه پس از بررسي روايي و پايايي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد 42 درصد از افراد سابقه مقاربت از طريق غيرمعمول داشته و بين درخواست رفتارهاي جنسي غيرمعمول از جانب همسر و پاسخ زنان به اين نوع درخواست رابطه معني‌داري وجود داشت (0.0001>P). اکثريت افراد اين گروه در هر فعاليت جنسي بيش از يک نوع رفتار جنسي غيرمعمول را تجربه نموده بودند. رابطه جنسي غير واژينال مي‌تواند منجر به مشکلات جسمي همچون ابتلا به عفونت‌هاي ادراري تناسلي و عفونت‌هاي منتقل شونده از راه جنسي شده و نيز، ممکن است منجر به تأثير رواني منفي بر زنان شود. از اين رو مشاوره و آموزش در زمينه بهداشت جنسي ضروري به نظر مي‌رسد.

---

با وجود آمار رو به رشد تعداد زنان مبتلا به اچ آي وي/ ايدز از راه جنسي و به‌رغم پايين بودن ميزان استفاده از کاندوم در گروه‌هاي در معرض خطر، موانع بکارگيري کاندوم به عنوان يکي از مؤثرترين راهکارهاي پيشگيري از ابتلا به اچ آي وي/ ايدز مشخص نيست. با توجه به تأثير عوامل اجتماعي فرهنگي بر رفتارهاي محافظت‌کننده جنسي، درک زمينه و بستري که اين رفتارها در آن شکل مي‌گيرد، در طراحي مداخلات اثر بخش، اهميت زيادي دارد. لذا مطالعه اکتشافي حاضر در جستجوي کشف موانع محيطي اجتماعي استفاده از کاندوم بر اساس ديدگاه و تجربيات زنان در معرض خطر ابتلا به اچ آي وي/ ايدز انجام شد. 25مصاحبه عميق فردي با زنان در معرض خطر 21 تا 49 ساله بر اساس راهنماي مصاحبه نيمه ساختاريافته انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل زنان بي‌خانمان و/ يا معتاد، داراي همسر اچ آي وي مثبت و معتاد تزريقي و يا روابط خارج از خانواده بودندکه به صورت هدفمند با حداکثر تنوع از مراکز مشاوره بيماري‌هاي رفتاري و مرکز گذري انتخاب شدند. تجارب و ديدگاه مشارکت‌کنندگان با رويکرد نظريه مبتني بر زمينه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و منجر به توليد 4طبقه اصلي شامل؛ حمايت ناکافي ، فقر و عوامل اقتصادي، هنجارهاي اجتماعي فرهنگي و سوء مصرف مواد گرديد. مداخلات براي پيشگيري از آلودگي اچ اي وي/ ايدز در زنان در معرض خطر و ترويج استفاده از کاندوم، بايد عوامل محيطي اجتماعي را در کنار عوامل فردي براي طراحي برنامه و مداخلات مؤثر پيشگيري از ابتلا اچ اي وي / ايدز در نظر داشته‌باشند. عفونت‌هاي منتقل شونده از راه جنسي ممکن است منجر به تأثير رواني منفي بر زنان شود. از اين رو مشاوره و آموزش در زمينه بهداشت جنسي ضروري به نظر مي‌رسد.

---

سلامت جنسي حاصل تعامل عوامل عروقي، عصبي و هورموني بوده و تحت تأثير عوامل فردي، روابط بين فردي، سنت‌هاي حاکم بر خانواده و اجتماع، فرهنگ و مذهب قرار مي‌گيرد؛ اين اختلالات جنسي در جوامع مختلف شيوع متفاوتي دارد به علاوه نوع مطالعه، نحوه انتخاب نمونه، باورهاي قوميتي در زمينه مسائل جنسي و روش انجام مطالعه مي‌تواند تأثير شگرفي بر برآورد شيوع اين اختلالات داشته باشد. لذا ما بر آن شديم که در يک مطالعه مبتني بر جمعيت به برآورد شيوع اين اختلالات و عوامل مؤثر بر آن در ميان زنان سنين باروري بپردازيم. دراين مطالعه 784 زن متأهل ساکن نواحي شهري استان‌هاي قزوين، گلستان، کرمانشاه و هرمزگان که به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي طبقه‌بندي شده سهميه‌اي انتخاب شده بودند با استفاده از پرسشنامه استاندارد بومي شده در زمينه اختلالات عملکرد جنسي مورد پرسشگري قرار گرفتند. در اين مطالعه27/3 درصد زنان درجات مختلفي از اختلالات جنسي، ازجمله 0/8 درصد اختلال شديد، 20/2 درصد اختلال متوسط و 6/3 درصد اختلال خفيف داشتند. آنها 35/6 درصد اختلال در تمايلات جنسي، 39/9 درصد در تحريک جنسي، 18/9 درصد در مرطوب شدن، 27/3 درصد در ارگاسم، 15/2درصد در رضايت از فعاليت جنسي و 56/1 درصد درد حين نزديکي داشتند. نتايج اين مطالعه مبين آن بودکه اين اختلالات با طول مدت ازدواج، ميزان جذابيت در منظر همسر، وضعيت کلي زندگي زناشويي و توان بيان تمايلات جنسي به همسر ارتباط دارد. اختلالات جنسي در بين زنان ايراني شيوع قابل توجهي دارد لذا آموزش و ارائه خدمات مشاوره‌اي جنسي از اولويت‌هاي حوزه سلامت زنان محسوب مي‌گردد.

---

سرطان پستان شايع‌ترين سرطان در بين زنان بوده و بالاترين ميزان مرگ را در بين زنان به خود اختصاص داده است. در حال حاضر بيش از هفت ميليون نفر در جهان مبتلا به سرطان هستند و پيش بيني مي‌شود موارد جديد تا سال 2020 ميلادي به حدود 10 الي 15 ميليون نفر برسد. در ايران ابتلا به سرطان يکي از مشکلات عمده سلامتي محسوب مي‌گردد. بر اين اساس مقاله حاضر به منظور تعيين ميزان رابطه زناشويي بيماران مبتلا به سرطان و بررسي اثرات اين بيماري بر روي عملکرد جنسي زنان مبتلا به بيماري انجام گرفته است. پژوهش حاضر از روش پيمايشي با استفاده از پرسشنامه خود ساخته و با نمونه‌گيري احتمالي و حجم نمونه52 نفر بر روي زنان متاهل مبتلا به سرطان پستان انجام يافته است. براي تحليل يافته‌ها از آمارهاي توصيفي و آزمون آماريt مستقل و زوجي و همبستگي اسپيرمن استفاده شده است. براساس يافته‌هاي موجود حاصل ازمحاسبات آزمون آمار توصيفي اين پژوهش، ميانگين سن بيماران حدود 40 سال است و بيشترين فراواني مربوط به سطح تحصيلات بيماران، کمتر از ديپلم و شغل آنان خانه دار بود. در اين پژوهش با توجه به آزمون t زوجي تفاوت معنادار بين ميزان رضايت از رابطه زناشويي قبل و بعداز ابتلا به سرطان پستان در اين دسته از زنان ديده شد. بين سن و ميزان رابطه زناشويي بعداز ابتلا به سرطان همبستگي معنادار وجود داشت. نتايج نشان داد بيماري و درمان تأثير زيادي بر روي ميل زناشويي دارد. همچنين بين نوع جراحي و رضايت زناشوئي بيماران ارتباط معنا دار و مستقيمي وجود داشت.

---

عملکرد جنسی جزء مهمی از زندگی زنان است و تغییر در آن به خصوص در یائسگی، می‌تواند بر سلامت ایشان تأثیرگذار باشد. عملکرد جنسی زنان یائسه می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. هدف از این مطالعه مروری، بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد جنسی زنان یائسه و شناسایی چالش‌های موجود بود. در مطالعه حاضر از مقالات ایندکس شده در پایگاه‌های اطلاعاتی اطلاعاتی P‏ubmed ، Science Direct، Iranmedex، Google Scular، EMBASE ، Scopus و SID استفاده شده است. در این بررسی کلیه عوامل مؤثر بر عملکرد جنسی زنان یائسه در سه حیطه جسمی، روانی ـ عاطفی و اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. مجموعه مقالات بررسی شده شامل 46 مقاله در رابطه با یائسگی و عملکرد جنسی بوده که دربرگیرنده تحقیقات مربوط به 10 سال اخیر (از سال 2003 تاکنون ) بوده است. نتایج مطالعه نشان می‌داد که در حیطه جسمی، سن، کمبود استروژن‌ها، نوع یائسگی (طبیعی و جراحی)، مشکلات طبی مزمن، هیسترکتومی، مشکلات جنسی شریک جنسی، شدت نشانه‌های یائسگی (به جز گرگرفتگی)، سابقه زایمان سخت و وضعیت بهداشتی از عوامل مؤثر بر عملکرد جنسی شناخته شده‌اند. برخی نتایج متناقض در خصوص تأثیر میزان آندروژنها، درمان هورمونی، ورزش و فعالیت بدنی، شاخص توده بدنی و تاریخچه مامایی بر عملکرد جنسی زنان یائسه حاصل شد. در حیطه روان عاطفی، تمامی مطالعات تأثیر افسردگی و اضطراب را بر میزان عملکرد جنسی تأیید نموده‌اند. در حیطه اجتماعی، عواملی شامل مصرف سیگار، کیفیت روابط با همسر، وفاداری شریک جنسی، آگاهی جنسی، دسترسی به مراقبت-های بهداشتی، سابقه طلاق یا مرگ همسر قبلی، زندگی جدا از همسر، و درک منفی از وضعیت سلامت زنان از عوامل مؤثر شناخته بودند. در مورد تأثیر تحصیلات، شغل، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، مصرف الکل، مدت زمان زناشویی و تعداد مقاربت نتایج متناقضی حاصل شده. عوامل متعددی بر عملکرد جنسی زنان یائسه مؤثرند که در برخی موارد بررسی بیشتری مورد نیاز است.

---

فعالیت جنسی در تعامل با سلامت است و مشکلات جنسی ممکن است به طور معنی دار با سلامتی تداخل کند. مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین وضعیت عملکرد جنسی و رفتارهای جستجوی کمک در زنان تازه ازدواج کرده شهر ساری در سال 1392 انجام گرفت. این مطالعه مقطعی برروی 363 زن تازه ازدواج کرده انجام گرفت که به روش تصادفی ساده بر اساس دفاتر مشاوره قبل از ازدواج مرکز بهداشت شهرستان ساری انتخاب شدند. از پرسشنامه‌های فردی-اجتماعی، عملکرد جنسی (ASEX) و رفتارهای جستجوی کمک برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. براساس نتایج میانگین(انحراف معیار) نمره عملکرد جنسی، (4/6) 14/5 از نمره قابل دستیابی 30-5 بود. 21/2% زنان اختلال عملکرد جنسی داشتند. بیشترین شیوع اختلال (%16) در بعد ارگاسم و کمترین شیوع (3/6%) در بعد میل جنسی بود. بین متغیرهای انجام ورزش، کفایت درآمد ماهیانه و زندگی با خانواده با عملکرد جنسی ارتباط معنی‌دار آماری وجود داشت. تنها 41% زنان برای درمان اختلال جنسی خود به دنبال دریافت کمک بودند و 82% از آنها به متخصصان زنان مراجعه کرده بودند. بیشترین علت عدم دریافت کمک، عدم راحتی با پزشک بود. 61% زنان تمایل به درمان شدن داشتند. یافته‌های مطالعه نشان داد که اختلال عملکرد جنسی در زنان نسبتاً شایع است و متأسفانه اکثر آن‌ها برای مشکل جنسی خود کمکی درخواست نمی‌کنند. از آنجایی که اختلالات جنسی می‌توانند اثر مخربی روی کیفیت زندگی و روابط زناشویی بگذارند؛ شناسایی علل عدم دریافت کمک در این خصوص ضروری به نظر می‌رسد.

---

سلامت جنسی؛ رفاه فیزیکی، احساسی، روانی و اجتماعی در رابطه جنسی است. اختلال عملکرد جنسی یک نگرانی مهم برای سلامت عمومی افراد است. شکایات جنسی در طول زندگی جنسی زنان شایع است. امروزه یکی از نگرانی های بهداشتی اصلی زنان یائسه مشکلات جنسی است که نسبت به این اختلال آسیپ‌پذیر هستند. اختلال عملکرد جنسی بر ابعاد مختلف زندگی زنان یائسه از جمله کیفیت زندگی و ارتباطات فردی و اجتماعی تأثیر چشمگیری دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر برنامه آموزشی بر عملکرد جنسی زنان یائسه بود. مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی با یک گروه مداخله و یک گروه کنترل به تعداد 50 نفر در هر گروه بود. ابتدا پرسشنامه‌های اطلاعات دموگرافیک، عملکرد جنسی(FSFI) و پرسشنامه افسردگی بک توسط نمونه‌های پژوهش، تکمیل شده و پس از بررسی، افرادی‌که اختلال عملکرد جنسی داشتند و افسردگی شدید نداشتند، انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه مداخله وکنترل تقسیم شدند. برنامه آموزشی در این پژوهش به صورت آموزش گروهی در4 جلسه 2 ساعته و به صورت هفته‌ای یکبار اجرا شد و کتابچه‌ی آموزشی نیز در پایان آخرین جلسه در اختیار آنها قرار گرفت. برای افراد گروه مداخله پیگیری‌های تلفنی نیز تا پایان مطالعه به صورت هفته‌ای یکبار انجام شد. دو ماه پس از پایان مداخله در گروه مداخله آموزشی و دو ماه پس از تکمیل پرسشنامه‌های اولیه در گروه کنترل، عملکرد جنسی زنان یائسه بررسی ‌شد و نتایج با استفاده از آزمون های متناسب مورد بررسی قرارگرفت. نتایج داده‌ها نشان داد میانگین نمره عملکرد جنسی زنان و تمامی ابعاد آن بجز ارگاسم شامل تمایل، تهییج، لوبریکاسیون واژن، رضایت زناشویی و دیس پارونی در گروه مداخله آموزشی نسبت به گروه کنترل بهتر شده و تفاوت معنادار آماری داشته است. به نظر می رسد چهار جلسه برنامه آموزشی می‌تواند موجب بهبود عملکرد جنسی زنان یائسه شود.

---