---

تحقيق حاضر، در جهت برنامه‌ريزي آموزشي پيشگيري از ايدز، با استفاده از الگوي اعتقاد بهداشتي، به صورت توصيفي ـ مقطعي در سال تحصيلي 84-83 بر روي 664 دانشجوي جديد‌الورود دانشگاه تهران انجام گرفت. ابزار مورد مطالعه، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که شامل اطلاعات جمعيتي، سؤالات آگاهي، سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي (حساسيت درک شده، شدت درک شده، منافع و موانع درک شده( و نگرش به طرد بيماران و سؤالات رفتارهاي پرخطر و قصد انجام آزمايش HIV بود. شيوه نمونه گيري به صورت طبقه‌اي و منظم (سيستماتيک) بود. داده‌ها با استفاده از نرم افزار Access 2002،SPSS 14 ، آزمون‌هاي كاي مربع (Chi-square)، ضريب همبستگي پيرسون و آزمون آنوا (Anova) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. مطابق نتايج اين مطالعه، ميانگين سني دانشجويان 8/1 ± 74/18 و 5/57 درصد از آنها دختر بودند. بر اساس رفتارهاي خود گزارش دهي، 1/4 درصد از آنها سابقه مصرف سيگار داشتند و 9/2 درصد مواد مخدر يا مشروبات الکلي مصرف كرده بودند، 5/1 درصد سابقه ابتلا به بيماري‌هاي آميزشي و 1/58 درصد مايل به انجام آزمايش HIV بودند. مهم‌ترين منبع کسب آگاهي دانشجويان درباره ايدز، تلويزيون، روزنامه‌ها و مجلات بودند و 46/26 درصد نيز سطح آگاهي خود را در مورد بيماري ايدز ناكافي اعلام كرده بودند. 1/71 درصد از دانشجويان مورد بررسي نيز شانس خود را براي ابتلا به ايدز، كم گزارش نموده بودند. اکثر داتشجويان از سطح آگاهي بالايي برخوردار بودند. بين ميزان آگاهي و شدت و حساسيت درک شده ايدز و منافع درک شده نسبت به انجام آزمايش HIV ارتباط آماري معني‌داري وجود داشت. بين حساسيت و شدت درک شده نيز رابطه آماري معني‌داري به چشم مي‌خورد. در اين مطالعه، سازه منافع درک شده آزمايش HIV الگوي اعتقاد بهداشتي تنها پيش بيني کننده قصد انجام آزمايش HIV بود. عدم دسترسي به مراکز بهداشتي ـ درماني انجام دهنده آزمايش و ترس از نتيجه آن به عنوان بيشترين مانع انجام آزمايش از طرف دانشجويان ذکر گرديد. دانشجويان به ايدز حساس بودند و آن را بيماري وخيمي مي‌دانستند، اما بايد در مورد چگونگي اعلام نتيجه آزمايش و ميزان خدمات و نشاني‌‌هاي مراکز مشاوره، اطلاع‌رساني بيشتري صورت گيرد. اين پژوهش، انجام مطالعه مداخله‌اي را با استفاده از نظريه‌‌ها و الگو‌هاي تغيير رفتار در سطح فردي و سازماني پيشنهاد مي‌کند.

---

موتورسواران بیشترین نسبت آسیب‌دیدگان حوادث در خیابان‌های شهری و روستایی ایران هستند و با رفتارهای مخاطره‌آمیز، خود و دیگران را در معرض خطر قرار می‌دهند. بدون شناخت علل این گونه رفتارها، آموزش سلامت و ایمنی مؤثر نخواهد بود. نظر به این که تاکنون تحقیقی کیفی در خصوص علل رفتار مخاطره‌آمیز از دیدگاه موتورسواران ایرانی انجام نشده است، این مطالعه به منظور تبیین تجربیات موتورسواران در زمینه علل شکل‌گیری رفتارهای مخاطره‌آمیز انجام شده است. این پژوهش به روش کیفی از نوع تحلیل درونمایه‌ای (Thematic Analysis) و به مدت یک سال در بیمارستان، منزل، کلانتری و خیابان‌های تهران صورت گرفت. داده‌ها به صورت تلفیقی، از طریق مشاهده میدانی و ثبت رفتار 32 موتورسوار، در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، بررسی اطلاعات پرونده‌های موجود در کلانتری و 13 مصاحبه عمیق و 2 بحث‌ گروهی متمرکز حاصل گردید. هر مصاحبه ضبط و سپس کلمه به کلمه پیاده شد. پس از چندین بار مطالعه، تم‌ها یا درونمایه‌ها به عنوان کوچک‌‌ترین واحدهای معنی‌دار، استخراج، کد بندی و طبقه بندی شدند. مشارکت کنندگان شامل 16 نفر راننده موتورسیکلت یا ترک‌سوار که همگی مرد و 9 نفر از آنها پدر یا برادر یک موتورسوار دیگر بودند، 4 نفر زن ترک ‌سوار که عضو خانواده یک یا چند موتورسوار بودند و 2 نفر پلیس که یک نفر از آنها موتورسوار و دیگری برادر یک موتورسوار بود. میانگین سنی‌ آنها 4/26 سال و 7/41 درصد از آنها مجرد بودند. براساس نتایج این مطالعه، علل رفتار مخاطره‌آمیز موتورسواران در 5 تم اصلی عوامل فردی، عوامل اجتماعی ـ فرهنگی، وضعیت موتورسیکلت، سوء استفاده از تجهیزات ایمنی و عوامل محیطی قابل طبقه بندی بود. یافته‌های این پژوهش نشان دادند عوامل متفاوتی موجب رفتارهای پرخطر در موتور سواران می شود. لذا برنامه‌های آموزشی و اقدامات پیشگیری به منظور کاهش رفتارهای مخاطره ‌آمیز بایستی به صورت ادغام یافته در یک رویکرد چند بعدی و جامع انجام شود. موارد قابل تغییری نیز در مورد موتور سوار، موتور سیکلت، تجهیزات و یا شرایط محیطی وجود دارد که با تغییر آنها می‌توان از بروز چنین رفتارهایی در آینده پیشگیری نمود.

---

به رغم فواید زیاد رفتار ورزشی و سبک زندگی فعال هنوز کم تحرکی یکی از مشکلات سلامت در بین دانشجویان است. موضوع کلیدی در تحقیقات رفتار ورزشی، شناخت متغیرهای روانی تأثیر گذار مبتنی بر الگو‌های آموزش سلامت است. یکی از مهم‌ترین این الگو‌ها الگوی مراحل تغییر است که در کشور ما و به خصوص در بین دانشجویان به آن پرداخته نشده است. از این رو، در این مطالعه کارایی الگو مراحل تغییر در پیشگویی رفتار ورزشی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان با استفاده از تحلیل مسیر مورد ارزیابی قرار گرفت.
در این مطالعه مقطعی، دانشجویان سال اول دانشگاه علو م پزشکی گیلان (418 نفر) پرسشنامه‌های معتبر شده سنجش سازه‌های الگوی مراحل تغییر و میزان رفتار ورزشی را تکمیل نمودند و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 و LISREL 8.80 و آزمون‌های همبستگی و تحلیل مسیر تحلیل شدند.
یافته‌ها نشان دادند سازه فرایندهای تغییر (راهبرد‌های رفتاری)، خودکارآمدی و درک مزایای ورزش به ترتیب با ضرایب مسیر 54/0، 20/0 و 11/0 - قدرت پیشگویی کنندگی مراحل تغییر فتار ورزشی را داشتند و در کل، 38 درصد از تغییرات میزان رفتار ورزشی توسط این الگو برازش شده است. مطالعه حاضر کاربرد الگوی مراحل تغییر در تغییر رفتار ورزشی در دانشجویان ایران را تأیید می‌کند.

---

آسيب‌هاي شغلي از مشکلات مهم سلامت عمومي است و حدوداً سالانه بيش از 300 هزار کارگر در جهان جان خود را به اين علت از دست داده و خيلي بيش از اين موارد دچار معلوليت مي‌شوند. براي اندازه‌گيري جو ايمني به عنوان يکي از عوامل مهم تأثيرگذار در وقوع حوادث شغلي، ابزار مناسبي وجود ندارد. هدف اين مطالعه ساخت پرسشنامه جو ايمني ايراني و تأييد روايي و پايايي آن بود.
پرسشنامه‌اي 31 سؤالي پس از بررسي متون علمي و مشاوره با کارشناسان ايمني و بهداشت حرفه‌اي تدوين شد و 410 کارگر از بخش‌هاي مختلف صنعتي به پرسش‌هاي مربوط، پاسخ دادند. در نهايت پرسشنامه‌اي 20 سؤالي از ابزار اصلي استخراج شد. در اين مطالعه از تحليل عاملي اکتشافي و تجانس بين سؤالات براي بررسي پايايي و روايي سازه‌ها استفاده شد و از مقايسه نمرات جو ايمني ميان گروه‌هاي مختلف از نظر سن، سابقه کار و سابقه تصادف براي تأييد روايي افتراقي بهره گرفته شد.
پرسشنامه جو ايمني به 7 عامل مختلف تقسيم شد: تعهد مديريتي، ارتباطات درباره مسايل ايمني، محيط ايمن، مسئوليت‌پذيري مديران، درک خطر، رضايت شغلي و آگاهي و هشياري نسبت به موضوعات ايمني. اين عامل‌ها 5/71 درصد از واريانس متغير اصلي را توضيح مي‌دادند. ضرايب مربوط به تجانس دروني سؤالات رضايت بخش بود و در برخي شاخص‌هاي جو ايمني ميان طبقات از نظر سابقه کار و سابقه تصادف، تفاوت معني‌داري مشاهده شد.
تعهد مديريتي، ارتباطات درباره مسايل ايمني و محيط ايمن، عوامل مهمي در اندازه‌گيري جو ايمني در کارگران بودند و در نهايت، اين مطالعه نشان داد كه اندازه‌گيري جو ايمني با استفاده از ابزار 20 سؤالي در بين کارگران مورد اعتماد و معتبر است.

---

امروزه بررسي کيفيت زندگي به دليل پيشرفت‌هاي تشخيصي ـ درماني و ميزان بقاي مبتلايان به سرطان پستان به عنوان يک موضوع مهم سلامت مورد توجه بسياري از محققان قرار گرفته است.
با شناخت دقيق اين پديده مي‌توان به اتخاذ شيوه‌هاي مناسب جهت مقابله با اين مشکل بهداشتي پرداخت. اين مطالعه به‌منظور تبيين کيفيت زندگي زنان مبتلا به سرطان پستان به روش کيفي و از نوع تحليل درون‌مايه‌اي انجام شده ‌است. در اين مطالعه، با 39 نفر از زنان مبتلا به سرطان پستان مصاحبه عميق صورت گرفت و اطلاعات حاصل با استفاده ‌از روش مقايسه مداوم تجزيه و تحليل شد.
مهم‌ترين يافته‌هاي اين پژوهش در زمينه عوامل تأثيرگذار بر کيفيت زندگي، در بعد جسمي درد و تورم در دست‌ها، خستگي و کاهش توانايي در انجام فعاليت‌هاي روزمره بود. نتايج نشان داد كه در بعد عاطفي ـ اجتماعي نيز، سازگاري با بيماري با رويکرد معنوي، اختلال در تصوير ذهني از خود، عدم وجود حمايت‌هاي رواني ـ اجتماعي، فقدان و يا ناکافي بودن پوشش بيمه‌اي، گران بودن داروهاي شيمي‌درماني و ساير هزينه‌هاي درمان، از جمله عوامل مهمي بود که نه تنها در دوره شيمي درماني بلکه تا مدت‌ها پس از آن کيفيت زندگي اين بيماران و خانواده آنان را متأثر ‌مي‌ساخت.
از يافته‌هاي به دست آمده استنباط مي‌شود که توجه به نيازهاي رواني اجتماعي، اقتصادي بيماران مبتلا به سرطان پستان مي‌تواند به نتايج مفيد و قابل توجهي در جهت سازگاري بيماران و خانواده آنها با مشکلات ناشي از بيماري و درمان‌هاي آن منجر شود.

---

اكثرمطالعات انجام يافته نشان مي‌دهد كه تنها راه كنترل بيماري ديابت و پيشگيري از عوارض ناتوان‌كننده آن، انجام مستمر رفتارهاي خود مراقبتي است. رفتار فعاليت بدني از جمله روش‌هاي غيرداروئي مؤثر بر ديابت بوده و به‌دليل آثار مثبت بهداشتي آن در بيماران ديابتي، امروزه بيشتر مورد توجه قرارگرفته‌است. هدف از اين مطالعه تعيين و شناسايي عوامل مؤثر بر رفتارفعاليت بدني بيماران ديابتي بر اساس نظريه عمل منطقي توسعه‌يافته است. در اين مطالعه تعداد 352 نفر از زنان ديابتي شمال استان آذربايجان غربي (شهر خوي) و واجد معيارهاي ورودي مطالعه به روش غير تصادفي به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. پرسشنامه‌هاي مناسب براي سنجش متغيرهاي مورد نظر (آگاهي از ديابت، اعتقادات فردي، هنجارهاي انتزاعي، خودكارآمدي درك‌شده، قصد رفتاري و رفتار فعاليت بدني) با كمك راهنماهاي موجود براي طراحي ابزار نظريه عمل منطقي و رفتار برنامه‌ريزي شده تدوين؛ و روائي و پايائي آنها تعيين شدند. در بين متغيرهاي نظريه پيشنهادي در مطالعه حاضر، خودكارآمدي درك‌ شده قوي‌ترين و مؤثرترين متغير براي قصد به انجام رفتار فعاليت بدني شناخته شد كه هم به صورت مستقيم و هم غيرمستقيم فعاليت بدني را تحت تأثير قرار داد. متغيرهاي نگرش، فشار اجتماعي، آگاهي و سطح تحصيلات نيز پس از خودكارآمدي بيشترين قدرت پيش‌‌ بيني فعاليت بدني را داشتند. نظريه پيشنهادي در مطالعه حاضر به‌خوبي توانست رفتار فعاليت بدني را پيش‌بيني نمايد و بنابراين مي‌تواند اساسي براي مداخلات آموزشي با هدف ارتقاي فعاليت بدني و نهايتاً به منظور كنترل ديابت باشد.

---

پان نوعي ماده مخدر جويدني است كه از مواد معدني، تنباكو، ادويه‌جات و شيرين‌كننده‌ها تشكيل شده است. هدف از اين مطالعه بررسي تأثير اثربخشي مداخله آموزشي بر محوريت باورهاي عاطفي بر کاهش مصرف پان در نوجوانان 14-12 ساله شهر چابهار بود. در اين پژوهش نيمه تجربي 105 نفر از طريق نمونه‌گيري تصادفي انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمون تقسيم شدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسش‌نامه شامل سؤالات دموگرافيک، آگاهي، نگرش، باورهاي عاطفي مربوط به مصرف پان پراگ بود. كه پس از بررسي روايي و پايايي جهت گردآوري اطلاعات از جامعه نمونه به كار گرفته شد. پس از جمع‌آوري اطلاعات اوليه مداخله آموزشي از طريق سخنراني، همراه توزيع پمفلت و برگزاري جلسه پرسش و پاسخ و بکارگيري تصاوير ذي‌ربط در گروه آزمون انجام شد و بلافاصله بعد از مداخله آموزشي و نيز 3 ماه پس از آن اطلاعات مجدداً جمع آوري و نهايتا با نرم افزار اماري SPSS16 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. قبل از مداخله، ميانگين نمرات در گروه از نظر سطح آگاهي نگرش، و باورهاي عاطفي تفاوت معني‌دار نداشتند. برخلاف گروه شاهد پس از آموزش، ميانگين نمرات تمام متغيرهاي فوق در گروه آزمون به طور معني‌دار افزايش پيدا كرد. نتايج اين مطالعه حاکي از تأثير مداخله آموزشي با تأكيد بر باورهاي عاطفي در رفتارهاي پيشگيري کننده از مصرف ماده پان پراگ در بين دانش آموزان گروه سني 14-12 ساله شهر چابهار بود.

---

بيش از 100ميليون زن در سراسر جهان از قرص‌هاي جلوگيري از بارداري استفاده مي‌کنند و تغييرات خلق و خوي به عنوان اولين دليل قطع مصرف قرص‌ها به شمار مي‌رود. اين پژوهش توصيفي ـ تحليلي با هدف بررسي تأثير قرص‌هاي جلو گيري از بارداري بر سلامت خانواده روي 500 زن 49-15 سال مصرف کننده قرص منوفازيک LD(low dose) تحت پوشش دو مرکز بهداشت غرب و شرق اهواز به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي در سال 1390 انجام شد. اطلاعات مورد نياز با تکميل پرسشنامه به روش مصاحبه چهره به چهره جمع‌آوري گرديد. آزمون رگرسيون لجستيک ارتباط بين تغييرات خلق و خوي و ديگر عوامل را تعيين نمود. بر اساس نتايج بين تغييرات خلق و خوي و عواملي مانند خودکارآمدي، آموزش نحوه کنترل عوارض جانبي قرص و محل سکونت رابطه معنادار برقرار بود. بر اين اساس به ازاي هر واحد خودکارآمدي 13درصد از بخت ايجاد تغييرات خلق و خوي کاسته شد. کساني که آموزش نديده بودند 1/8 برابر بيشتر در معرض تغييرات خلق و خوي بودند، و شهر نشيني به روستانشيني حدود 2/5 برابر بخت ايجاد تغييرات خلق و خوي را در مصرف‌كنندگان قرص افزايش داد. زنان مصرف‌کننده قرص LD در مدت مصرف تغييرات خلق و خوي را تجربه مي‌کنند و آموزش نحوه کنترل عوارض جانبي و افزايش خودکارآمدي مهمترين عوامل پيش بيني‌کننده تغييرات خلق و خوي هستند.

---

پوسيدگي‌هاي دندان يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي عفوني در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران بوده، و توجه به اين مقوله يکي از برنامه‌هاي سازمان بهداشت جهاني در حوزه پيشگيري از بيماريهاي مزمن و ارتقاي سلامت است. اين نياز در گروه پرمخاطره مادران باردار به دليل حفظ سلامت خود و جنين آنها بيشتر احساس مي‌گردد. در اين مطالعه مقطعي تحليلي 340 نفر از مادران باردار شهر اراک با روش نمونه‌گيري تصادفي ساده از مراکز بهداشتي درماني انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات شامل چک ليست عملکرد مراقبتهاي دهان و دندان در دوران بارداري، چک ليست ثبت شاخص DMFT و برخي از عوامل مؤثر بر پوسيدگي دندان در مادران باردار بوده است. داده‌ها با استفاده از مصاحبه سازمان‌يافته و مشاهده جمع‌آوري و تجزيه تحليل شدند. ميانگين سن مادران 3/7 ± 28/2 سال و ميانگين DMFT در مادران باردار 2/83± 5/4 بود. اين شاخص براي گروه سني 25-21، 30-26 و 35-31 سال به ترتيب برابر 2/9، 5/6 و 5/9 بود. بين شاخص پوسيدگي و دندانهاي کشيده شده با برخورداري از پوشش خدمات بيمه‌اي ارتباط معني‌دار وجود نداشت (0/411=P). نتايج تحليل رگرسيون لجستيک نشان داد که متغيرهاي دموگرافيک همچون سن، وضعيت اقتصادي و دفعات مسواک زدن و استفاده از نخ دندان تا 41/2 درصد از واريانس رفتار پيشگيرانه را پيشگويي مي‌کنند (0/05>P). نتايج مطالعه حاضر نشان داد که مراقبتهاي بهداشت دهان و دندان مادران مورد مطالعه در دوران بارداري ضعيف بوده و ضروري است که برنامه‌ريزان بهداشتي مداخلات جامعه محور و پيشگيرانه‌اي را در زمينه مراقبتهاي بهداشت دهان و دندان در اين دوران ارايه نمايند ضمن اين که به ارايه اين مراقبتها در مراکز بهداشتي درماني نيز اهميت بيشتري داده شود.

---

طراحي روش‌هاي مؤثر براي پيشگيري از استعمال دخانيات در نوجوانان ضروري است. يکي از نظريه‌هاي تغيير رفتار که به‌طور موفق در طراحي برنامه‌هاي پيشگيري از مصرف دخانيات به‌کار رفته، نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده است. پژوهش حاضر با هدف پيشگيري از مصرف دخانيات در نوجوانان، با استفاده از نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده انجام شده است. در اين مطالعه نيمه تجربي 280 دانش‌آموز شرکت داشتند که به‌صورت تصادفي به دو گروه آزمون و کنترل تخصيص يافتند (140 نفر در هر گروه). قبل از مداخله، هر دو گروه پرسشنامه‌اي را که بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده و مصرف دخانيات طراحي شده بود تکميل کردند. بر اساس اطلاعات به‌دست آمده از پيش آزمون، برنامه آموزشي طراحي و اجرا شد. شش ماه بعد از مداخله اطلاعات هر دو گروه با استفاده از همان پرسشنامه اوليه جمع‌آوري و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها نشان داد بعد از مداخله آموزشي ميانگين نمره سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده (آگاهي، نگرش، هنجارهاي انتزاعي، کنترل رفتاري درک‌شده و قصد رفتاري) در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به‌طور معني‌دار افزايش يافته بود. همچنين ميزان مصرف دخانيات در گروه آزمون از 25 درصد قبل از آموزش به 10/5 درصد بعد از آموزش کاهش يافته و اين کاهش از لحاظ آماري معني‌داري بود (0/001>P). اين مطالعه از اجراي برنامه آموزشي بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده در پيشگيري از مصرف دخانيات در نوجوانان حمايت کرد.

---

ديابت، بيماري مزمن و ناتوان‌کننده‌اي همانند ساير بيماري‌هاي مزمن بوده، و مراقبت مناسب از خود، موجب ارتقاي سطح زندگي افراد مبتلا به ديابت، جلوگيري از شدت يافتن بيماري و کاهش عوارض ناشي از اين بيماري خواهد شد. درک بيمار از کارآمد بودن خويش در انجام خودمراقبتي، يکي از مهم‌‌ترين عوامل مؤثر بر موفقيت او در اجراي اين امر است. مطالعه کيفي ـ کمي حاضر با هدف طراحي روانسنجي خودكارآمدي درك‌شده بيماران 30 تا 60 سال مبتلا به ديابت نوع 2 در سال‌هاي 90-88 در شهر تهران به اجرا درآمد. بخش کيفي مطالعه جهت طراحي گويه‌هاي پرسشنامه انجام گرديد و ماحصل آن يک پرسشنامه 21 گويه‌اي بود. تعداد گويه‌ها پس از بررسي روايي صوري و محتوايي به 18 مورد تقليل يافته و در تحليل عاملي اکتشافي با حذف يک گويه از حيطه تغذيه، درصد واريانس بيان شده معادل 67/4 بود. تحليل عاملي تأييدي، برازش مناسب داده‌ها را نشان داد. در بررسي پايايي، ضريب آلفاي کرونباخ (0/85=α)، بر همساني دروني مناسب ابزار دلالت داشته و بازآزمايي ابزار با فاصله 2 هفته، ثبات قابل قبول ابزار را نشان داد (0/81=ICC). پرسشنامه نهايي با 17 گويه در 5 حيطه (تغذيه، فعاليت بدني، خودپايشي قند خون، مراقبت از پا و استعمال دخانيات) شکل گرفت. تحليل داده‌هاي مطالعه نشان داد که ابزار طراحي شده، وسيله‌اي عيني و ساده براي ارزيابي خودکارآمدي درک‌شده بيماران ميانسال مبتلا به ديابت نوع2 براي مراقبت از خود است.

---

هدف از اين پژوهش نيمه تجربي، بررسي تأثير يک برنامه آموزشي بر آگاهي، نگرش و رفتارهاي پيشگيرانه از ابتلا به تب مالت در زنان روستايي شهرستان کنگاور است.
نمونه‌هاي اين مطالعه، به صورت تصادفي نظام مند از 6 روستا (که بيشترين شيوع بيماري را داشتند) طي 2 سال اخير، به تناسب جمعيت روستا انتخاب شدند. از اين 6 روستا، 3 روستا به صورت تصادفي، به عنوان گروه مورد و 3 روستا به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. ابتدا پيش آزمون در دو گروه مورد (91 نفر) و شاهد (91 نفر) انجام گرفت. سپس مداخله آموزشي در گروه مورد انجام شده و در پايان، پس آزمون از هردو گروه به عمل آمد.
ميانگين نمره آگاهي، نگرش و عملکرد قبل از مداخله آموزشي به ترتيب برابر با66/3±41/10، 6/3±8/27 و 68/1±73/4 بود، كه اين نمره بعد از مداخله آموزشي به ترتيب به 77/1±18/19، 2/2±9/34 و77/1±73/6 رسيد.
آگاهي، نگرش و عملکرد گروه مورد پس از مداخله آموزشي، تفاوت معني‌دار با گروه شاهد داشت. اين تفاوت در گروه مداخله، پيش و پس از آزمون نيز معنادار بود.
اجراي اين پژوهش نشان داد برنامه آموزشي محقق ساخته بر آگاهي، نگرش و عملکرد زنان روستايي شهرستان کنگاور تأثير مثبت داشته است.

---

استفاده از کمربند ایمنی مؤثرترین وسیله در پیشگیری از شدت صدمه و مرگ و میر ناشی از حوادث جاده‌ای شناخته شده است. در کشور ایران به‌رغم بالابودن میزان مرگ و میرناشی از حوادث جاده‌ای، متأسفانه مطالعات اندکی در مورد عوامل خطر اصلی آن؛ از جمله عدم استفاده از کمربند ایمنی انجام شده است. هدف از این مطالعه بررسی میزان استفاده از کمربند ایمنی و عوامل مرتبط با آن درمیان رانندگان و شهروندان تهرانی است. این مطالعه مقطعی توصیفی، از دو بخش اصلی تشکیل شد. در بخش اول مشاهده مستقیم خودروها در 5 منطقه جغرافیایی (شمال, جنوب,غرب، شرق، مرکز) و یکی از بزرگراه‌های داخل شهر تهران، از ساعت 8 تا 9 صبح به مدت یک هفته انجام گرفت. در این بخش نوع خودر، استفاده یا عدم استفاده از کمربند ایمنی در رانندگان و سرنشینان جلو، جنسیت راننده و سرنشین جلو و سن تخمینی آنها توسط مشاهده‌گران آموزش دیده ثبت شد. بخش دوم مطالعه مصاحبه با شهروندان تهرانی بود که در همان محل های مشاهده، در مورد میزان و دلایل استفاده و عدم استفاده ازکمربند ایمنی انجام گرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها؛ فرم‌های مشاهده و مصاحبه بودند که توسط گروه تحقق و با استفاده از مطالعات مشابه و در جهت اهداف تحقیق طراحی شد. در این مطالعه 7720 خودرو مورد مشاهده مستقیم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 77/9 درصد از رانندگان و 43/7 درصد از سرنشینان جلو در تهران کمربندایمنی بسته بودند. زنان هنگام رانندگی بیش از مردان از کمربند ایمنی استفاده می‌کردند ولی به عنوان سرنشین جلو استفاده ازکمربند ایمنی در مردان بیش از زنان مشاهده شد. استفاده از کمربند ایمنی در رانندگان و سرنشینان جلوی خودروهای وانت بار و ون بسیار پایین بود. در مصاحبه با 666 نفر از شهروندان تهرانی؛ 62/4 درصدآنها اظهار داشتندکه به هنگام رانندگی "همیشه" از کمربندایمنی استفاده می‌کنند ولی 55/6 درصد آنها گفتند به عنوان سرنشین جلو "همیشه" کمربند ایمنی خودرا می‌بندند. شهروندان تهرانی مهم‌ترین دلایل استفاده از کمربند ایمنی را اجتناب از جریمه‌شدن و برخورد پلیس، ترس از صدمه دیدن و احترام به قانون ذکر کردند و دلایل عدم استفاده از آن را نداشتن آگاهی از شدت صدمه، نداشتن آگاهی از مقررات و عادت نکردن بیان کردند. یافته‌های این مطالعه طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی جهت افزایش اگاهی و اعمال جدی قانون استفاده از کمربند ایمنی را برای رانندگان و سرنشینان جلو در تهران به‌خصوص در خودروهای وانت بار و ون پیشنهاد می‌نماید.

---

هدف از این مطالعه، تعیین پیش بینی کننده‌های رفتار فعالیت بدنی به منظور پیشگیری از پوکی استخوان با استفاده از الگوی توسعه یافته باور سلامت است .
در این تحقیق مقطعی، 240 نفر از زنان بالای 30 سال شاغل در یکی از سازمان‌های دولتی شهر تهران به صورت تصادفی شرکت داده شدند. محققان با افزودن سازه خودتنظیمی به الگوی باور سلامت، با روش تحلیل مسیر (با استفاده از نرم افزار لیزرل)، ضمن بررسی برازش الگوی حاصل، قدرت پیش بینی کنندگی آن را نسبت به رفتار فعالیت بدنی به منظور پیشگیری از پوکی استخوان بررسی نمودند.
نتایج تحلیل مسیر نشان داد الگوی مورد بررسی، برازش مطلوبی داشته (078/0= RMSEA، 94/0CFI =، 96/0=GFI، 001/0P<، 54/2χ2/df=) و 48 درصد واریانس رفتار فعالیت بدنی را پوشش داده است. در این تحلیل، سازه های راهنما برای عمل، خودکارآمدی و خود تنظیمی، مهم‌ترین پیش بینی کننده‌های فعالیت بدنی در خصوص پیشگیری از پوکی استخوان بودند.
مطالعه حاضر نشان داد الگوی تلفیقی سازه خود تنظیمی و الگوی باور سلامت، از برازندگی مطلوب جهت پیش بینی رفتار فعالیت بدنی پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان برخوردار بوده و استفاده از آن در مداخلات آموزشی، مؤثر خواهد بود.

---

مصرف سیگار به عنوان یک مشکل سلامت همگانی در تمام کشورها محسوب می‌شود و پیشگیری از مصرف آن، به عنوان یکی از اولویت های اصلی سازمان سلامت جهان مطرح است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأیید بسته آموزشی بر نگرش، خودکارآمدی و رفتارهای پیشگیری کننده از مصرف دخانیات در نوجوانان زرندیه در سال 1391 انجام شده است. در این مطالعه نیمه تجربی، 160 دانش آموز پسر دبیرستانی به صورت تصادفی انتخاب و به دوگروه (80 نفر در گروه مداخله و 80 نفر در گروه شاهد) تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامهای بود که روایی و پایایی آن تأیید شده بود. بر اساس نتایج به‌دست آمده از پیش آزمون، محتوای آموزشی، طراحی شده و طی 6 جلسه، برای گروه مداخله اجرا گردید. 6 ماه پس از مداخله، ارزشیابی ثانویه با همان پرسشنامه اولیه انجام شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نگارش 18تجزیه و تحلیل شدند. میانگین (انحراف معیار) سن دانش آموزان شرکت‌کننده در مطالعه (1/4)16/3بود. قبل از مداخله، میزان مصرف دخانیات و میانگین نمره متغیرهای آگاهی، نگرش، خودکارآمدی و رفتارهای پیشگیری کننده در دو گروه مداخله و شاهد تفاوت معنی‌دار نداشتند،. اما پس از مداخله آموزشی، بین میانگین نمره تمام متغیرهای فوق و میزان مصرف دخانیات، در دو گروه تفاوت معنی‌دار وجود داشت (0/05>P). بر اساس یافته‌ها به نظر می‌رسد، بسته آموزشی تدوین شده در پیشگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان بسیار سودمند و اثربخش بوده است.